Hoe andersdenkenden effectief kunnen blijven
“If you don’t dream, you go insane. If you don’t have rebels at work there’s a kind of insanity”
– Tenneson Woolf
Met trots heb ik me een tijd geleden kunnen aansluiten bij het Ynnovator netwerk van creatieve, vernieuwende en inspirerende mensen. Want waar moet je anders terecht met al je ideeën als je werkzaam bent in een organisatie waar vernieuwing een bedreiging is? Iemand noemde mij eens een HR bruistablet. Leuk, maar vaak tot irritatie van de gevestigde orde. De kunst is je energie zo in te zetten dat mensen graag aansluiten bij je ideeën zodat je daadwerkelijk veranderingen tot stand kan brengen. Hoe doe je dat?
Ik ben dan ook dankbaar dat ik Rebels at work van Lois Kelly en Carmen Medina kreeg aangereikt, een heus handboek voor mensen zoals ik die het beste voor hebben met hun werk en werkgever, maar vaak een eenzame missie hebben die tot succes en beweging kan leiden, maar ook tot frustratie en teleurstelling. Zo word ik geregeld “zeer inspirerend” genoemd maar ook recentelijk “recalcitrant”. Hoe zorg ik dat ik een good rebel blijf?
Rebels denken anders
Rebels zullen vaak horen dat ze voor de troepen uitlopen. Maar wat is dat precies? In het boek worden drie denkstijlen uiteengerafeld die achtereenvolgens verledengericht, hedengericht of toekomst zijn. Rebels zijn overigens niet 100% toekomstdenker. Juist de combinatie met verleden- en hedendenken maakt dat ze ideeën tot uitvoer kunnen brengen. Het helpt rebels als ze weten welke denkstijl hun manager of collega heeft. Een verledendenker praat in termen als best practices, analyses en data. Een hedendenker herken je aan termen als jaarplannen, procesmanagement en wat er nodig is voor een project. Een toekomstdenker zal in termen als ideeen, mogelijkheden en ‘het grote plaatje’ praten.
Rebels gedragen zich anders
Ik heb geloof ik nooit ergens gewerkt waar diversiteit geen kernwaarde was. Toch heb ik aardig wat getalenteerde mensen zien vertrekken die bij nader inzien niet in het plaatje pasten. Rebels zijn nieuwsgierig, benoemen de olifant in de kamer, experimenteren, nemen dingen niet zomaar aan, brengen een ander perspectief in en denken altijd in kansen en mogelijkheden. Volgens Kelly en Medina falen veel diversiteitspogingen omdat organisaties wel de schijn van diversiteit willen, maar niet de impact. Kortom: leuk dat je anders denkt, maar niet hier. Kelly en Medina hebben niet voor niets een hoofdstuk speciaal voor de manager van een rebel geschreven. Dat een rebel niet altijd doet wat je zegt, wil niet zeggen dat de rebel niet goed is voor de organisatie.
Rebel tactieken
Een rebel doet er allereerst verstandig aan een goede reputatie op te bouwen. Alles wat een rebel doet of zegt draagt bij aan zijn geloofwaardigheid die hij nodig heeft op het moment dat hij de status quo uitdaagt. Een rebel bouwt krediet op door deadlines te halen, fouten toe te geven en echt gecommitteerd zijn aan het succes van de organisatie. Dat laatste is een belangrijk inzicht: of een rebel als vernieuwer of als lastpost wordt gezien is afhankelijk van de vaardigheid om de ideeën te koppelen aan de waarden van de organisatie.
Dat is een volgend doel: weten hoe de organisatie in elkaar steekt (niet hoe die zou moeten zijn, dat weet de rebel wel). Wat wordt gewaardeerd? Welke ideeën vinden gehoor en welke niet? Hoe worden beslissingen genomen? Wie zijn de beslissers en wat is hun agenda? Op die manier leer je je ideeën op de goede manier framen.
Dan komt het er op aan bondgenoten te vinden. Sluit aan bij relevante communities, bloggers of fervente twitteraars. Om verandering op gang te brengen, moeten rebels relaties onderhouden met mensen die hen kan helpen, maar ook met mensen die hen kan tegenhouden. Bijval kan uit onverwachte hoek komen. De kunst is potentiële bondgenoten te herkennen. Dat kunnen zelfs opperbureaucraten zijn, zijn weten als geen ander hoe de organisatie werkt. Verplaats je in de ander en laat zien hoe het idee voor de ander kan werken. Door mensen het gevoel te geven dat ze inspraak hebben, zullen ze zich sneller aan je verbinden.
Rebels doen er goed aan hun baas te managen. Bazen willen niet verrast worden of een modderfiguur slaan bij hun eigen leidinggevende. Weet wat je baas bezig houdt en pik signalen op als je idee geen gehoor vindt. Je kunt prima de dialoog voeren over hoe jouw idee wel een prioriteit zou kunnen zijn voor het management. Kelly en Medina benadrukken nog dat een van de grootste fouten van een rebel is, is niet in staat zijn te begrijpen dat veel leiders willen behouden wat ze hebben omdat ze er oprecht in geloven. Des te belangrijker om goed aansluiting te vinden en het perspectief van de ander te kunnen innemen.
Rebels in actie
Voor rebels is het van groot belang zich goed voor te bereiden als zij hun ideeën gaan delen of presenteren. Door hun temperament kunnen rebels het contact verliezen met toehoorders. Deze tip kan ik door eigen ervaring van harte aanbevelen: temper je enthousiasme en vraag of iedereen je nog kan volgen. Wanneer je te veel op gaat in je verhaal, gaan bij de opperbureaucraten de alarmbellen af en is je idee al afgeserveerd voordat je klaar bent met je verhaal. Beetje jammer.
Het handboek biedt concrete tips om ideeën over de bühne te krijgen. Hier geldt: begin met de WHY. Laat zien wat er ook het spel staat en hoe jouw idee aansluit bij de waarden en de strategie van de organisatie. Is het talentmanagement? Integriteit? Geef er een draai aan!
Vraag na je presentatie meteen wat mensen goed vinden aan het idee. Door de positieve insteek raken mensen open-minded wat obstakels helpt overwinnen. Het belangrijkste inzicht rondom communicatie voor mij is echter: “your mission is to solve a problem worth solving not to sell your way to solve it. Be open to new ideas.” Dat kan betekenen dat je een idee zal moeten loslaten om beweging te creëren. Wat uiteindelijk het hogere doel is.
Bevlogen als een rebel is, kan een rebel obsessief worden, boos, vermoeid en ineffectief raken zonder het zich te realiseren. Als een rebel geen bijval meer krijgt of zichzelf niet meer herkent in hoe anderen hem omschrijven (cynisch, onredelijk) is het tijd om afstand te nemen. Doorzettingsvermogen is goed, maar je moet ook weten wanneer je moet ophouden. Het handboek wijdt een heel hoofdstuk aan zelfzorg met praktische tips om de sterkste eigenschap te beschermen die rebels kenmerkt: optimisme.
Kelly en Medina serveren als toetje nog een paar mantra’s die iedere rebel zou moeten omarmen. Een daarvan is: je humor bewaren! En: vind je ware rebel roeping. Het gaat niet om jouw ene grote idee maar of jij kan helpen een open cultuur te creëren waarbinnen nieuwe ideeën een kans krijgen.
Tot slot
Dit boek is met recht een handboek vol praktische tips. De reflectievragen na elk hoofdstuk zullen bij iedere nieuwe werkgever of opdrachtgever van grote waarde blijken voor een rebel. Voor mij zelf een waardevol inzicht: “you have to get to the point where you enjoy feeling uncomfortable because that discomfort wille reassure you that you’re trying to make a difference and being true to your convictions. You’re supposed to feel uncomfortable.”
Los daarvan deed de herkenbaarheid mij geregeld in lachen uitbarsten: it takes one to know one.
