Hersenvriendelijk werken: recept voor een goede dag
“Het belangrijkste is om het belangrijkste het belangrijkste te laten zijn”
– Stephen Covey
Altijd fijn om de juiste ingrediënten bij de hand te hebben als het gaat om succes, werkplezier en levensgeluk. We mogen dromen over een sabbatical, een eigen bed & breakfast, eindelijk dat boek schrijven of die hoofdprijs in de loterij.
Haalbaar of niet, de realiteit is dat de meesten van ons morgen weer in de file of een volle treincoupé staan naar het werk waar het systeem er weer uit ligt, je een hopeloze stroom mail hebt door onnodig cc-en, je je presentatie geeft voor overduidelijk onvoorbereide collega’s. Jammer.
Voor ons dagelijks leven heeft Caroline Webb ‘Het recept voor een goede dag’ geschreven. Een boek dat naar eigen zeggen helpt om productiever te werken, gesprekken en samenwerking te verbeteren, scherper te redeneren en meer invloed op je omgeving te krijgen. Nou, pak maar in!
Het boek is in het geheel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en opgebouwd rond de thema’s prioriteiten, productiviteit, relaties, denken, invloed, incasseringsvermogen en energie. Dat lijkt een beetje veel voor een boek en dat is het ook. Wie bekend is met werk van onder meer Covey, Amabile, Kahneman, Ury, Dweck en Pink vindt in dit boek een verzameling en verbinding van diverse theorieën wat het boek tot een handig naslagwerk maakt.
Wie minder bekend is met dergelijke schrijvers doet er goed aan de ingrediënten uit het recept beetje bij beetje toe te voegen. Wie zich er toe kan zetten elk themadeel te bestuderen en vervolgens een aantal weken te experimenteren, zal hier zeker profijt van hebben. Vanuit mijn HR rol bleef ik extra aandachtig hangen rond incasseringsvermogen en energie, wat in HR trendtaal veerkracht en vitaliteit is. In mijn werkomgeving twee zeer relevante thema’s waar Webb een praktische vertaalslag van heeft maakt.
De hoofdstukken vallen allen terug op een aantal wetenschappelijke principes waar Webb haar boek mee opent. De toegevoegde waarde van het boek zit in de praktische vertaalslag van deze principes die veel ‘aha’ momenten oplevert, omdat het verklaart waaróm bekende goede tips zo goed werken.
Hersenvriendelijk werken
De tips in het boek zijn gebaseerd op inzichten over de werking van ons brein. Webb geeft een voorbeeld van hersenvriendelijke feedback. Een soort sandwichmethode 2.0. Ons brein kent twee standen: de defensieve modus (is er gevaar!?) of de onderzoekende modus (valt er wat te halen!?). De manier waarop we mensen aanspreken, bijvoorbeeld als we feedback geven, kan iemand in de defensieve of onderzoekende modus brengen wat impact heeft op de kwaliteit van de communicatie. Kritiek brengt ons – hoe goedbedoeld ook – in een verhoogde staat van paraatheid. Het is lastig te voorkomen dat iemand die we feedback geven in de defensieve modus raakt. Een techniek die goed werkt is tegen de ander te zeggen: “Wat mij daaraan bevalt, is……” en vervolgens “Waardoor het me nog beter zou bevallen is….”. Zelf heb ik net in een docentopleiding een eerste les gegeven waarbij de feedback door deelnemers is opgebouwd als: “dit vond ik goed/prettig en wat mij zou helpen is als je…..”. Er was genoeg wat “mensen zou helpen” maar ik heb het als heel positief en opbouwend ervaren. Het komt eigenlijk neer op feedforward: de tip die je iemand wil geven voor de volgende keer.
De tweedeling defensief/onderzoekend speelt ook de belangrijkste rol als het gaat om tips rond draagvlak creëren, spanningen oplossen en gesprekstechnieken. Gebaseerd op de primaire sociale en individuele behoeften van ieder mens vind je in het boek een schema met veelvoorkomende triggers waardoor mensen in de defensieve modus schieten (en minder aanspreekbaar, zelfs ook tijdelijk minder intelligent worden!). Dat doet de titel ‘recept’ eer aan. Wie de moeite neemt te onderzoeken of zijn eigen communicatie bij de ander tot defensief gedrag leidt (wat immers onbewust gaat) kan echt dingen doorbreken.
Webb introduceert ook de hersenvriendelijke actielijst. Ons werkgeheugen is erg beperkt. Als we ons geheugen niet onnodig belasten is er capaciteit over voor de echt belangrijke beslissingen op een dag. Schrijf dan ook alles op zodra het in je opkomt. Zelf ben ik dolblij met de notities in m’n telefoon of de mogelijkheid snel een foto te kunnen maken. Zorg ook dat van je to do list alleen de acties van vandaag te zien zijn. Alleen al het zichtbaar zijn van je lange termijntaken vraagt iets van je kostbare verwerkingscapaciteit. Zonde! Zorg dat je je to do’s kunt afstrepen, afvinken op welke manier dan ook: dit zorgt voor een gevoel van beloning en prikkelt je hersenen om meer dingen af te krijgen. Zet lichaamsbeweging ook op je lijst, dan heb je meer kans dat je het daadwerkelijk gaat doen en houdt je geest scherp.
Inmiddels bekend, maar natuurlijk onderwerp van gesprek: multitasken werkt niet. Singletasken wel. Bij multitasken schakelt ons brein voortdurend van de ene naar de andere taak wat ons werkgeheugen enorm belast, maar ook tot vermoeidheid leidt. Als we niet regelmatig uitrusten, neemt ons redeneervermogen af, onze zelfbeheersing en onze planning. Om te gaan singletasken zul je je werk moeten bundelen qua type werk: reageren op mails/telefoontjes, bezinning of creatief werk, lezen of administratie indelen in werkblokken.
De mooiste tip binnen het hersenvriendelijk werken vind ik de focus op je intenties. We zijn ons slechts bewust van een klein deel van wat er om ons heen gebeurt, de rest wordt weggefilterd. Het mooie is dat we ons brein kunnen richten op waar voor ons de prioriteit ligt. Dat vraagt een stuk geestelijke voorbereiding van de dag, wat Webb “het vaststellen van intenties” noemt. Ik ben hier zelf erg enthousiast over: hoe maak je een HR thema als samenwerking concreet zonder dat het ondergaat in de waan van de dag en je op teamdag terugkijkt op de vorige en constateert dat de tijd wel snel is gegaan…sneller dan de actiepunten. Het boek geeft hier waardevolle inzichten in.
HR toepassing
Ik denk dat je met ieder HR thema in je achterhoofd relevante input uit het boek kan halen. Talentontwikkeling, coaching en persoonlijke ontwikkeling liggen natuurlijk voor de hand. Wie nog munitie zoekt om de traditionele HR cyclus omver te blazen, kan de opkomende sterke puntenbenadering goed gebruiken. Maar het zal vooral ook bijdragen aan de eigen effectiviteit en gespreks- en beïnvloedingsvaardigheden. De tips voor ontspannen, timemanagement, focus, e-mailverkeer en dingen voor elkaar krijgen buitelen over elkaar heen.
Eén tip herkende ik uit mijn dagelijks HR leven. Op dit moment heb ik veel “corvee” werkzaamheden die me de ene dag iets beter afgaan dan de andere. Op de betere dagen hanteer ik de tip: vind íéts interessants. Als je jezelf zo programmeert dat je instelt op het feit dat het interessant is wat je gaat doen, heb je daadwerkelijk een grotere kans dat je iets interessants zal vinden. Je moet je brein een beetje helpen de dag door te komen.
Al met al
Waar ik het boek aanvankelijk wat te abstract vond voor iemand die niet zo bekend is met de materie, worden de hoofdstukken gaandeweg steeds praktischer en zag ik in de laatste delen Incasseringsvermogen en Energie daadwerkelijk een recept ontstaan met eenvoudige, doelgerichte tips. Webb heeft vooral gemerkt dat “mensen die hun energie op peil kunnen houden in slopende banen zichzelf heel goed kennen. Ze hebben inzicht in de oorzaken van hun typische pieken en dalen en kennen de snelste manier om hun humeur en hun weerstand te verbeteren.” Het is niet gek dat mindfulness een blijvertje is: bewust leven is de sleutel tot de inzichten die nodig zijn om fris en fruitig de dag door te komen. En als het einde van de dag daar is? Er bestaat zoiets als een piekeinde-effect; ofwel je moet altijd met iets positiefs eindigen omdat dat is wat we ons herinneren.
De titel van het boek maakte me aanvankelijk zowel sceptisch als nieuwsgierig, maar ik ben blij met zo’n overzichtelijk werk. Ik heb er veel inspiratie uit gehaald om deze thema’s beter op de kaart te kunnen zetten. De toepassingsmogelijkheden binnen HR zijn eindeloos. Absoluut een aanrader!
