De paradox van de comfort zone

Op het punt waar we de meeste angst voelen,
ligt waarschijnlijk onze grootste schat begraven.

Jaren geleden besloot ik na een verbroken relatie met mijn nicht een maand naar Nieuw-Zeeland te gaan, waar we alles zijn gaan doen waarvan ik altijd zei: “dat is niets voor mij’. De wereld lag weer helemaal open. En zo gebeurde het dat ik ben gaan bungy jumpen vanaf de Kawarau-bridge, dat leek me een geweldig idee. Eenmaal op het puntje van de brug, vond ik het al een minder goed idee en flitste door mijn hoofd: waarom doe ik dit!? O ja, daarom. Na een kleine aarzeling: 3-2-1 go! Onbeschrijflijk wat er dan door je heen gaat en de energie die het geeft. Eenmaal zwierend aan het elastiek galmt er door de speakers: “Congratulations Saskia, you just stepped out of your comfort zone”. Het inspireert me tot aan de dag van vandaag. Na dat gevoel van bevrijding werd het steeds makkelijker om nieuwe stappen te zetten en mijn wereld te verruimen.

Eenmaal weer thuis heb ik m’n baan opgezegd die me meer energie kostte dan gaf en ben ik het laatste gaan doen ‘wat nu eenmaal niets voor mij was’. Alleen op reis. Zo vertrok ik voor 3 maanden naar Zuidoost-Azië (voor de liefhebbers: saskiaschepers.waarbenjij.nu). Dat oogstte veel bewondering: “wauw, dat zou ik ook wel willen, maar……(diverse smoezen)”, of “als ik dat maar eens zou durven”. Er waren voor mij ook tientallen redenen om het niet te doen en ik moest echt wel even slikken eenmaal op Schiphol, maar één reden om het wel te doen: ik heb de kans om het te doen, dus doen.

Ik was nooit alleen op reis geweest, maakte me enorme zorgen om de terugval die ik ongetwijfeld zou krijgen na alle stress. Ik zou me vast eenzaam voelen en ongemakkelijk. Niets van dat alles: alles viel direct van me af in het vliegtuig en was verbaasd hoe dat kon na zoveel spanningen. Waar had ik me nou zo druk om gemaakt al die tijd? Om werk wat maar gewoon werk is? Ik werd geen ander mens tijdens mijn reis, maar werd weer mezelf.

Uit je comfort zone stappen, is sindsdien een van mijn stokpaardjes binnen mijn werk. Het geeft me veel voldoening de wereld van anderen te vergroten en mensen te inspireren uit zichzelf te halen wat erin zit. Dat betekent dat ze zekerheden moeten durven loslaten en op zichzelf moeten leren vertrouwen. De meeste mensen zullen op de vraag waar ze het meest van geleerd hebben, vertellen over moeilijke situaties waar ze op zichzelf waren aangewezen. Ergens in het diepe worden gegooid (als ‘expert’), voor het eerst voor en groep staan, leiding gaan geven. Dat wil ik mensen laten realiseren.

Ik geloof dat als je energie wilt genereren in een organisatie, je mensen moet (blijven) uitdagen. Het is net als met een karrenspoor: hoe langer je er overheen blijft rijden, hoe dieper hij wordt en hoe lastiger om er vanaf te wijken. Hier en daar eens een zijweggetje meepakken of een afslag nemen, kan veel opleveren. Daarom is job rotation belangrijk in ons bedrijf. Medewerkers worden uit hun vertrouwde omgeving gehaald en leren uit meerdere vaatjes tappen. Echte groei bereik je door (tijdelijk) af te zien van veiligheid.

Ik kreeg door mijn enthousiasme verschillende boeken aangereikt. Een geweldige aanrader is ‘Uit de comfortzone’ van Judith Sills waar de paradox van de comfort zone mooi staat verwoord: “Comfort is zo aantrekkelijk, omdat het veilig is, maar veiligheid beperkt de bevrediging die een ervaring je kan schenken. In het grootste voordeel van comfort schuilt dus tegelijkertijd het grootste nadeel. We moeten ons behaaglijk voelen om ten volle te kunnen leven, maar als we ons te behaaglijk voelen, sterft er iets essentieels af. Een leven dat uit te veel werk bestaat, put het lichaam uit, maar een leven dat te weinig inspanning vergt, ondermijnt de ziel. Tussen die twee uitersten ligt een haven, een staat van psychologische genade, een platform van emotioneel welzijn. Dat is je comfortzone. Het is een toevluchtsoord. En juist daardoor is het slechts een tijdelijke verblijfsplaats”.

Ik heb in mijn studie geleerd dat mensen sowieso maar om twee redenen in beweging komen: als de nieuwe situatie aantrekkelijker is of de huidige onhoudbaar. In de praktijk werkt de laatste het beste. De meeste mensen komen pas in beweging als ze met hun rug tegen de muur staan. Dat is een wijze les.

Ik ben nu eenmaal niet iemand die……? Ik heb helaas niet de kans gekregen om…? Het is echt niet makkelijk om…? Ze zullen me toch niet aannemen, dus waarom zou ik….? Stel je nou eens voor hoe het zou zijn om dat te kunnen overstijgen. Om gewoon te springen. Het is comfort om te denken dat je van alles had kunnen doen of worden, maar je de kans nu eenmaal niet had, of de situatie er niet naar was.

Ik gun iedereen zijn comfort zone, wat zoals Sills zegt “een psychologische kas is waar je opbloeit en gedijt”. Maar ik gun iedereen vooral ook de verruimende ervaringen die net daarbuiten liggen. Go get it!